Stosunki polsko-tureckie - wystawa

Relacje polsko-tureckie często są kojarzone z wojnami, w istocie jednak przebiegały one na wielu płaszczyznach. Jedną z ważniejszych – od niej bowiem zaczęły się te kontakty – były stosunki dyplomatyczne. Z tego powodu wystawie archiwalnej i towarzyszącej jej książce, zawierającej wybór dokumentów źródłowych, nadano tytuł „Poseł w drodze. Stosunki turecko-polskie od czasów osmańskich do dnia dzisiejszego”. Tytuł ten nawiązuje do słów: „Poseł Lechistanu jest w drodze, spóźnia się z powodu przeszkód w podróży”, które wypowiadali przedstawiciele dworu osmańskiego podczas oficjalnych prezentacji korpusu dyplomatycznego dokonywanych przed sułtanem w okresie rozbiorów Polski, co oznaczało ich nieuznanie przez Imperium Osmańskie.

Ekspozycja prezentowana w Archiwum Głównym Akt Dawnych (AGAD) w listopadzie ubiegłego roku była pokazana w Archiwum Osmańskim w Stambule. Teraz została uzupełniona o dokumenty tureckie z zasobu warszawskiego AGAD. Są to unikatowe, ze względu na swe rozmiary dochodzące do 5 metrów długości, dokumenty z Archiwum Koronnego Warszawskiego, stanowiące największy i najcenniejszy tego typu zbiór w Polsce i jeden z ważniejszych w Europie. Należą do nich między innymi oficjalne pisma oraz listy sułtanów, wielkich wezyrów i gubernatorów kierowane do królów i dostojników Rzeczypospolitej. Na szczególną uwagę zasługują, barwne i bogato zdobione, traktaty pokojowe zawierane między obydwoma państwami. W 2013 r. przechowywane w AGAD dokumenty tureckie zostały wpisane na Światową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”.

Wystawie towarzyszyć będzie promocja książki Poseł w drodze. Stosunki turecko-polskie od czasów osmańskich do dnia dzisiejszego. Yoldaki Elçi Osmanlidan Günümüze Türk-Leh İlişkileri. Jest to wydawnictwo źródłowe (wybór dokumentów) przygotowane wspólnie przez archiwa polskie i tureckie. Ze strony polskiej było to dwa archiwa centralne: Archiwum Główne Akt Dawnych i Archiwum Akt Nowych w Warszawie, ze strony tureckiej zaś Başbakanlık Osmanlı Arşivi – Archiwum Osmańskie przy Urzędzie Premiera. Licząca ok. 450 stron publikacja zawiera edycję 148 dokumentów z lat 1414-1963, wszechstronnie odzwierciedlających stosunki turecko-polskie od XV do XX wieku. Książka została wydana w dwóch językach, tureckim i polskim. Dokumenty opisano podając ich datację i krótkie streszczenie, a także częściowo przytaczając ich treść. Zamieszczono także barwne ilustracje przedstawiające dokumenty lub ich fragmenty.

Otwarcie wystawy i promocja książki odbędą się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie (Pałac Raczyńskich, ul. Długa 7) we czwartek 15 stycznia 2015 r. o godz. 1600. Uroczystości poprowadzą szefowie archiwów państwowych z Polski – prof. Władysław Stępniak i Turcji – Uğur Ünal, a także Sebahattin Bayram, dyrektor Archiwum Osmańskiego w Stambule i dr Hubert Wajs, dyrektor AGAD. Udział w uroczystości zapowiedział także JE Yusuf Ziya Özcan, ambasador Republiki Turcji w Polsce.

Współorganizatorami wystawy są: Ambasada Republiki Turcji w Polsce, Yunus Emre Enstitüsü, Archiwum Główne Akt Dawnych i Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. Wystawa będzie udostępniona publiczności w dniach od 16 stycznia do 20 lutego 2015 r. Specjalne pokazy oryginalnych dokumentów tureckich odbędą się w dniach 16-19 stycznia 2015 r. w godz. 1000-1800. Wstęp wolny.