Archiwa to są instytucje pamięci

Dodał, że na przykładzie Ukrainy widzimy wyraźnie, jak ważna jest tożsamość dla trwania czy przetrwania narodów i państw.

Wicepremier Gliński wziął udział w uroczystości wmurowania aktu erekcyjnego na budowie nowej siedziby Archiwum Państwowego w Bydgoszczy.

"Archiwa są to bardzo nowoczesne instytucje, które są kośćcem każdego państwa, zwłaszcza państwa nowoczesnego. Archiwa są to także instytucje obywatelskie, instytucje publiczne, które powinny udostępniać swoje zasoby wszystkim, którzy interesują się historią, pamięcią lub po prostu potrzebują z wielu powodów dostępu do tego, co archiwa mają. Archiwa przechowują wielkie skarby i muszą przechowywać jest w sposób profesjonalny, ale żeby przechowywać w sposób profesjonalny, żeby spełniać te wszystkie funkcje, do których są powołane, muszą dysponować nowoczesną infrastrukturą" - mówił Gliński.

Wicepremier przyznał, ze przez wiele lat infrastruktura archiwów była zaniedbywana, podobnie jak wydatki na kulturę były zawsze na końcu.

"My od 6,5 roku staramy się odwrócić te tendencje. Zwiększyliśmy budżet na kulturę o 70 proc., a takiej dynamiki nigdy nie było w historii nowoczesnej Polski. To można zobrazować wielkimi inwestycjami, które podejmujemy, chociażby w obszarze instytucji pamięci, dotyczących muzeów czy instytucji pokrewnych. To jest ponad 300 dużych realizacji. Otwieramy nowe instytucje i kładziemy podwaliny pod nowe inwestycje. (…) Zajęliśmy się także archiwami, żeby nie było tak jak w Bydgoszczy, gdzie działka była pozyskana ćwierć wieku temu - w 1998 r. i do tej pory nikt nic na niej nie zbudował. Ale powstaje nowy obiekt i mam nadzieję, że wykonawca odda go do użytku w przyszłym roku" - wskazał szef resortu kultury.

Gliński zaznaczył, że obecnie realizowanych jest kilka przemyślanych inwestycji dotyczących archiwów.

"Budujemy archiwa w Polsce w trzech wymiarach. Po pierwsze - to co idzie bezpośrednio z budżetu MKiDN, ale także realizujemy program, czyli w ramach partnerstwa publiczno-prawnego, pierwszego takiego w obszarze inwestycji publicznych, w pięciu miastach Polski - Łodzi, Piotrkowie Trybunalskim, Szczecinie, Koszalinie i Poznaniu. I wreszcie wielki projekt termomodernizacji, zwłaszcza zabytkowych budynków archiwów, mniejszych i zaniedbanych" - mówił.

Wicepremier podkreślił, że projekt modernizacji został zrealizowany w zakresie szkół artystycznych pierwszego i drugiego stopnia - za nieco ponad 0,5 mld zł "udało się przesunąć infrastrukturalnie do XXI wieku" 189 budynków należących do 140 szkół.

W przypadku archiwów, 27 budynków jest przygotowywanych do modernizacji. Na to będzie przeznaczone około 9 mln zł z budżetu MKiDN, a w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej - ponad 150 mln zł.

Nowa siedziba Archiwum Państwowego powstaje przy ul. Karłowicza. Na działce o powierzchni prawie 7 tys. m kw. wznoszony jest czterokondygnacyjny budynek o całkowitej blisko 8,5 tys. m kw. Część użytkowa będzie miała powierzchnię ponad 7,5 tys. m kw.

Magazyny zajmą przeszło prawie 3,9 tys. m kw., a pomieści się w nich ponad 30 km bieżących akt, co w przyszłości pozwoli prawie trzykrotnie powiększyć obecny zasób archiwalny wynoszący ponad 11 km. Magazyny archiwalne zostaną wyposażone w nowoczesne systemy regałowe. Część przestrzeni magazynowej zostanie wykorzystana jako pomieszczenia ze specjalnymi warunkami, a będą w nich przechowywane materiały wymagające m.in. obniżonej temperatury.

W obiekcie zostaną zastosowane nowoczesne rozwiązania architektoniczne, technologiczne i informatyczne. Budynek będzie energooszczędny i przyjazny środowisku. Oświetlenie elewacji będzie zasilane z odnawialnych źródeł energii (ogniwa fotowoltaiczne). Zaprojektowano także zbiornik retencyjny do zbierania wód opadowych.

Przewidziano 26 miejsc parkingowych, z których 20 znajdzie się w parkingu podziemnym.

Goście archiwum będą mogli korzystać z akt, fotografii, map i dokumentacji technicznej, zarówno w postaci tradycyjnej jak i mikrofilmów bądź skanów. Zasób archiwum to nie tylko archiwalia z Bydgoszczy i regionu. Zgromadzono w nim materiały z części Kujaw, Pomorza, Wielkopolski i nawet Dolnego Śląska. Dzięki nowej siedzibie goście archiwum zyskają komfortowe warunki do korzystania z akt. Lekcje archiwalne i konferencje będą przeprowadzane w przestronnej sali przeznaczonej nawet dla 50 osób.

Projekt nowej siedziby Archiwum Państwowego w Bydgoszczy został wykonany przez konsorcjum firm Proj-Przem-Projekt w Bydgoszczy i Skala w Poznaniu. Generalnym wykonawcą robót budowlanych jest firma Budimex S.A. Gmach archiwum ma być gotowy latem 2023 r.

Koszt budowy wynosie ponad 50 mln zł, a całej inwestycji około 80 mln zł. Całość jest sfinansowana z budżetu państwa, ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Obecnie Archiwum Państwowe w Bydgoszczy mieści się w zabytkowym budynku z 1871 r. w śródmieściu, a korzysta też z magazynów w innych częściach miasta. (PAP)

Autor: Jerzy Rausz

rau/ pat/