Rząd przyjął projekt ograniczający niektóre skutki kradzieży tożsamości

Jak wskazano na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, chodzi o ograniczenie skali zjawiska wyłudzania środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań finansowych na inną osobę, m.in. umów kredytów i pożyczek czy sprzedaży nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela. Dotyczy to także zjawiska tzw. SIM swappingu, czyli wyrobienia duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do autoryzowania transakcji wykonanych przez złodzieja w instytucji finansowej.

"Obecnie to ofiara przestępstwa kradzieży tożsamości musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie. Nowe przepisy zdejmą tą uciążliwość z pokrzywdzonych. W przypadku zaciągnięcia zobowiązania w trakcie obowiązywania zastrzeżenia, instytucja finansowa nie będzie miała możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń, a sąd zbada tą okoliczność z urzędu dzięki dostępowi do elektronicznego rejestru" - napisano.

Wśród najważniejszych rozwiązań, jakie zawarto w regulacji jest to, że zastrzeżenie lub cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL będzie można dokonać elektronicznie - także przy użyciu aplikacji mObywatel - lub osobiście w siedzibie dowolnej gminy. Docelowo przewiduje się także możliwość zastrzeżenia w placówce bankowej, SKOK oraz na poczcie.

Po zmianach każdy obywatel będzie miał pełny wgląd do historii weryfikacji i zastrzeżeń swojego numeru PESEL. Zastrzeżenie zostanie zarejestrowane w nowym, osobnym systemie zastrzeżeń numerów PESEL, które prowadzić będzie minister cyfryzacji. "Po wprowadzeniu zastrzeganego numeru, baza będzie się automatycznie łączyć z rejestrem PESEL w celu weryfikacji podanych danych" - wskazano.

Dodano, że w rejestrze odnotowane będzie zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL, jak również dokładny czas rejestracji, z dokładnością co do sekundy. "Dzięki rozwiązaniu, będzie można uniknąć potencjalnej próby wyłudzenia, dokonywanego przez osobę, która korzysta z wykradzionej tożsamości" - czytamy.

Ponadto wskazano, że ustalony zostanie katalog podmiotów, które będą musiały weryfikować zastrzeżenie numeru PESEL, pod rygorem braku możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń powstałych np. z zawartej umowy, pomimo zastrzeżonego numeru PESEL w chwili jej zawarcia.

"Jeśli numer PESEL jest zastrzeżony, podmiot taki powinien odmówić dokonania czynności, a w przypadku zawarcia takiej umowy, osoba, która zastrzegła numer PESEL, nie będzie obciążona zobowiązaniami w tytułu takiej umowy. Jeśli numer PESEL nie jest zastrzeżony – transakcja będzie mogła zostać zrealizowana, zgodnie z przyjętymi przez strony ustaleniami" - napisano.

Dodano, że zastrzeżenie będzie można cofnąć na dowolny czas i później je ponowić. "Zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL po jego zarejestrowaniu będzie od razu widoczne w systemie, także dla podmiotów weryfikujących" - wskazano.

Projekt przewiduje również możliwość dokonania weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przy użyciu dedykowanej e-usługi, jak i z wykorzystaniem usług sieciowych.

Nowe przepisy wejdą w życie z dniem wskazanym w komunikacie ministra cyfryzacji, który zostanie wydany do 31 grudnia 2023 r. Natomiast obowiązek weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przez wskazane w projekcie podmioty - pod rygorem braku możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń - zacznie obowiązywać od 1 czerwca 2024 r. (PAP)

autor: Marcin Chomiuk

mchom/ akub/