Rysunki Jana Matejki w zbiorach Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie

Jak podkreśliła kierownik Działu Edukacji, Promocji i Wystaw placówki Marta Wieczorek, szczególnie cennym z perspektywy czarnoleskiej jest rysunek ukazujący różne warianty kompozycji zamierzonego obrazu przedstawiającego Jana Kochanowskiego nad zmarłą Urszulką. Artyście pozował bliski znajomy oraz siostrzenica jego żony.

"Powstały w 1862 roku olejny obraz +Jan Kochanowski nad zwłokami Urszulki+ zaginął jeszcze w końcu XIX wieku. Dziś znany jest jedynie z kilku reprodukcji zamieszczonych w dawnej prasie. Ponadto, w zbiorach prywatnych, zachował się szkic akwarelowy do obrazu" – powiedziała Wieczorek.

Rysunek, który trafił do kolekcji czarnoleskiego muzeum, jest dwustronny. Na jednej karcie znajdują się wspomniane szkice ołówkiem do obrazów: "Jan Kochanowski z Urszulką" (1861-1862), na drugim jest rysunek "Zabicie Andrzeja Wapowskiego podczas koronacji Henryka Walezego" (1860). Zakup podwójnego rysunku został dofinansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

Kolejny szkic, który zaprezentowano podczas specjalnego pokazu, przedstawia króla Zygmunt Augusta i jego ukochaną Barbarę Radziwiłłówną. "Rysunek został po raz pierwszy w niedzielę pokazany publiczności, a na wystawie stałej pojawi się dopiero za jakiś czas" – zaznaczyła Wieczorek.

Szkic pochodzi z kolekcji krakowskiej rodziny Kirchmayerów. Stanowi nawiązanie do życia Jana Kochanowskiego na dworze króla Zygmunta Augusta. "Jest przykładem szkicowego studium postaci pozwalającym prześledzić drogę prowadzącą Matejkę od koncepcji obrazu do jego realizacji" – powiedziała Wieczorek. Do postaci Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny Matejko nawiązał w słynnym obrazie z 1867 roku, będącym wizją potajemnego spotkania tej pary na zamku w Wilnie. Do sceny tej prawdopodobnie pozował sam Matejko oraz jego żona Teodora z Giebułtowskich.

W swojej twórczości Jan Matejko obrazował wydarzenia i postaci ważne dla historii kultury europejskiej, a wśród nich również te związane z Janem Kochanowskim (1530-1584). Artysta wykonał szkice portretowe, szkice kompozycyjne do obrazów, obraz historyczny czy portret imaginacyjny poety, uwiecznił go także w dziele Ubiory w Polsce 1275-1795.

Kierowniczka Działu Edukacji, Promocji i Wystaw powiedziała, że w przyszłości Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie zamierza wzbogacać się o kolejne cenne nabytki związane z życiem i twórczością poety Odrodzenia oraz z epoką, w której żył. "Są to jednak niezwykle rzadkie obiekty, które sporadycznie pojawiają się na rynku antykwarycznym" – zaznaczyła Wieczorek.

Muzeum Jana Kochanowskiego rozpoczęło działalność we wrześniu 1961 r. Od kilku lat jest samodzielną instytucją kultury; wcześniej podlegało Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Siedzibę czarnoleskiego muzeum stanowi XIX-wieczny dworek rodziny Jabłonowskich, który powstał w miejscu dawnego dworu Kochanowskich.

Placówka bardzo zmieniła się w ostatnich latach. Dzięki funduszom unijnym przeprowadzono m.in. modernizację i rewaloryzację kompleksu parkowo-dworskiego. W ub. roku - przy znacznym wsparciu finansowym z budżetu województwa mazowieckiego - przeprowadzono rewitalizację i adaptację XIX-wiecznej oficyny dworskiej.

W muzeum czynna jest interaktywna wystawa "Jan Kochanowski – duch miejsca, klimat epoki". Są tam organizowane koncerty, festiwale i spektakle plenerowe. (PAP)

ilp/ ktl/