Premiera książki Jan Ziarnko czy Jean le Grain? Twórczość lwowskiego artysty w XVII‑wiecznym Paryżu Małgorzaty Biłozór-Salwy, Instytut POLONIKA

W spotkaniu wezmą udział:

• dr Małgorzata Biłozór-Salwa, autorka książki, kuratorka rysunków artystycznych XVI-XVIII w. w Gabinecie Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
• dr hab. Jolanta Talbierska, kierownik Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
• oraz dr Olga Kucharczyk,  koordynator projektu wydawniczego w Instytucie Polonika, Program Strategiczny Badania

Miejsce i termin spotkania:

• Pałac Staszica, Nowy Świat 72, sala im. Erazma Majewskiego, 24.03.22, godz. 17.00

Monograficzne zestawienie dorobku artystycznego Jana Ziarnki to efekt wieloletnich kwerend prowadzonych przez Małgorzatę Biłozór-Salwę w zbiorach polskich i zagranicznych. Publikacja oprócz opracowania twórczości artysty zawiera katalog rycin, w którym znajduje się ponad 50 pozycji, w tym bogaty zespół nierozpoznanych wcześniej grafik pochodzących ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej, Biblioteki Narodowej Francji czy rzymskiej Biblioteca Lincei. 

Punktem wyjścia dla moich badań było dokładne przyjrzenie się oryginalnym pracom, poznanie każdej ryciny jako realnego, fizycznego obiektu – mówi Małgorzata Biłozór-Salwa, autorka książki.- Zebranie, poznanie i opisanie rycin stanowiło podstawę dla dalszych badań, które ze względu na dużą różnorodność tematyczną prac artysty, wymagały zgłębienia licznych zagadnień. W moim odczuciu poznanie twórczości Ziarnki nie jest możliwe bez bliższego przyjrzenia się historii Francji, knowaniom politycznym i sporom religijnym, lecz także ówczesnych prądów intelektualnych obejmujących myślenie emblematyczne, czy fascynację alchemią. Twórczość tytułowego bohatera – Jana Ziarnki, znanego również jako Jean le Grain – jest z jednej strony podstawowym przedmiotem moich badań, z drugiej zaś stanowi punkt wyjścia do ogólniejszych rozważań nad grafiką europejską. Pewnym novum było umieszczenie działalności Ziarnki i jego prac w kontekście szeroko rozumianej kultury druku obejmującej nie tylko produkcję książkową, lecz także graficzną oraz wszelkie formy druków ulotnych – dodaje autorka.

Książka Małgorzaty Biłozór-Salwy nie jest pierwszą monografią artysty, niemniej autorka poszerza zakres badań i – w porównaniu do poprzedników – umieszcza całość w kontekście epoki i realiów trzech różnych miast – Lwowa, Krakowa i Paryża ‒ jak również przedstawia złożone relacje i zależności między władzą a artystami-rytownikami, jako swoistymi narzędziami służącymi do rozbudowania działań propagandowych.

Małgorzata Biłozór-Salwa, prezentując XVII-wieczne zagraniczne prace Ziarnki, polskiego artysty-rzemieślnika, opisuje de facto interesujące nas polonika, czyli materialną spuściznę kulturową – przyznaje dr Olga Kucharczyk, koordynator projektu wydawniczego w Instytucie Polonika.

Dzięki  autorce dodatkowo poznajemy ciekawe realia środowiska artystycznego ówczesnego Lwowa, głównie bractwa cechowego malarzy katolickich. Należy również wyraźnie podkreślić znaczenie samego artysty dla naszej sztuki rodzimej – dodaje. – Utalentowany rytownik Jan Ziarnko, „plastyk chwili” i historiograf, już w I połowie XIX w. otrzymał tytuł czołowego przedstawiciela polskiej szkoły graficznej. Monografia polskiego grafika o europejskim formacie z pewnością stanie się wyjątkowym wydarzeniem w środowisku badawczym – zarówno w kraju, jak i za granicą, przypadnie do gustu miłośnikom sztuki, intelektualistom oraz Polonii paryskiej.

Jan Ziarnko

Polski artysta-rytownik urodził się i kształcił we Lwowie. Przez pewien czas przebywał w Krakowie. Później miał udać się do Włoch, aż ostatecznie osiadł we Francji – w Paryżu. Związany był z tamtejszym rynkiem wydawniczym pierwszej ćwierci XVII w., w szczególności z otoczeniem dworu królewskiego. Tworzył głównie ryciny umieszczane na afiszach, alegorie polityczne, ilustracje do druków, portrety czy kalendarze i almanachy. Interesował się alchemią, teorią geometrii i anamorfozy. Był autorem traktatu Perspectivae stereo graphicae (Paryż 1619) poświęconego tworzeniu anamorfoz stożkowych.

^{Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA jest wyspecjalizowaną państwową instytucją kultury powołaną w 2017 r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Instytut prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Dzięki nim zachowywane są materialne świadectwa naszych dziejów i przywracana jest pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków osobach oraz istotnych faktach historycznych.}